Việt Nam có kế hoạch xử phạt cá nhân sử dụng sàn giao dịch tiền điện tử không có giấy phép

Việt Nam đang thắt chặt quan điểm đối với hoạt động tiền số chưa được quản lý. Bộ Tài chính vừa công bố dự thảo nghị định mới, đề xuất phạt cá nhân và doanh nghiệp giao dịch tài sản số trên các sàn chưa được cấp phép. Dự thảo hiện đang lấy ý kiến công chúng và đánh dấu một bước chuyển mạnh mẽ hướng tới việc thực thi nghiêm ngặt hơn.

Theo dự thảo, cá nhân có thể bị phạt tới 30 triệu đồng, khoảng 1.200 USD. Các tổ chức có thể bị phạt lên tới 200 triệu đồng, tương đương khoảng 7.580 USD. Chính phủ cho biết mục tiêu là đưa thị trường crypto phát triển nhanh trở nên có trật tự, vốn vẫn hoạt động chủ yếu ngoài khuôn khổ pháp lý.

Dự thảo quy định nhiều vi phạm khác nhau

Nghị định dự thảo không chỉ nhắm vào giao dịch chưa được cấp phép. Nó còn đưa ra mức phạt cho nhiều vi phạm khác trong lĩnh vực tài sản số, bao gồm vi phạm quy định về sở hữu nước ngoài, cung cấp thông tin sai lệch và không báo cáo dữ liệu bắt buộc cho cơ quan quản lý. Mức phạt nặng hơn sẽ áp dụng với các vi phạm nghiêm trọng.

Các vi phạm này bao gồm cung cấp sản phẩm cho nhà đầu tư không đủ điều kiện, không đáp ứng yêu cầu bảo hiểm, hoặc che giấu/không công bố các thông tin quan trọng. Các nhà cung cấp dịch vụ không xác minh danh tính khách hàng có thể bị phạt từ 50 triệu đến 70 triệu đồng. Dự thảo cũng áp dụng với nhà đầu tư nước ngoài, có thể bị phạt tới 100 triệu đồng nếu vi phạm quy định chuyển tiền hoặc nộp báo cáo giao dịch giả mạo tại Việt Nam.

Động thái mạnh trước khi sàn nội địa được cấp phép

Thời điểm công bố dự thảo đang thu hút sự chú ý. Việt Nam vẫn đang chờ sàn crypto nội địa đầu tiên được cấp phép chính thức. Theo nhận định trước đây từ chính phủ, chưa có nền tảng nào đáp ứng đủ yêu cầu cấp phép. Khuôn khổ thí điểm giới hạn cấp phép cho 5 sàn, mỗi sàn phải tuân thủ quy định về vốn và có quyền sở hữu chi phối thuộc các tổ chức được quản lý. Giấy phép đầu tiên dự kiến được cấp vào đầu năm 2026. Khi các nền tảng được phê duyệt đi vào hoạt động, giao dịch ngoài các sàn được phép có thể đối mặt với hành động pháp lý trong vòng sáu tháng.

Điều này đặt hàng triệu người dùng vào tình thế khó khăn. Việt Nam được ước tính có khoảng 17 triệu người dùng crypto. Phần lớn hiện phụ thuộc vào các sàn nước ngoài như Binance, Bybit, MEXC, hoạt động mà không có giấy phép địa phương. Với lượng vốn vào crypto gần 100 tỷ USD mỗi năm, một phần lớn các giao dịch này có thể sớm chịu phạt theo hệ thống mới.

Thúc đẩy tuân thủ đánh dấu giai đoạn mới của thị trường crypto Việt Nam

Dự thảo nghị định cũng đặt trọng tâm mạnh vào tuân thủ. Nó yêu cầu kiểm tra KYC đầy đủ, siết chặt quảng cáo và tăng cường kiểm soát chống rửa tiền. Các tiêu chuẩn này tương đồng chặt chẽ với hướng dẫn của Nhóm Công tác Tài chính Quốc tế (FATF). Động thái này cho thấy Việt Nam đang chuẩn bị cho một nền kinh tế crypto được quản lý thay vì cấm hoàn toàn.

Cơ quan chức năng dường như tập trung hướng hoạt động vào các sàn được phê duyệt đồng thời hạn chế giao dịch “xám”. Với người dùng, thông điệp ngày càng rõ ràng: thời kỳ truy cập dễ dàng các sàn không được quản lý có thể sắp kết thúc. Với các nhà cung cấp dịch vụ, cuộc đua giờ đây là đáp ứng các yêu cầu cấp phép và tuân thủ nghiêm ngặt của Việt Nam trước khi việc thực thi bắt đầu đầy đủ.