Kaiko cảnh báo rằng sự thống trị thanh khoản của Binance làm tăng rủi ro hệ thống trong thị trường tiền điện tử

Thị trường crypto đang chứng kiến sự tập trung thanh khoản ngày càng cao. Đây là cảnh báo chính từ công ty nghiên cứu Kaiko. Trong báo cáo mới nhất, Kaiko cho biết hoạt động giao dịch đang chảy vào một nhóm nhỏ các sàn tập trung. Binance đang đứng ở trung tâm của xu hướng này. Theo dữ liệu, Binance hiện chiếm ưu thế cả ở thị trường spot lẫn thị trường phái sinh. Khối lượng giao dịch spot trên sàn vượt mốc 15 tỷ USD. Trong khi đó, thị trường phái sinh còn lớn hơn.

Rủi ro tập trung gia tăng trong thời kỳ biến động

Open interest trên Binance vượt 27 tỷ USD, đưa sàn trở thành một trong những trung tâm rủi ro lớn nhất trong crypto. Kaiko cảnh báo rằng mức độ tập trung này tạo ra tính dễ vỡ. Khi thanh khoản tập trung tại một nơi, các cú sốc lan truyền nhanh hơn. Trong những thị trường ổn định, cấu trúc này trông hiệu quả. Nhưng khi thị trường căng thẳng, nó có thể khuếch đại thua lỗ trên toàn hệ thống.

Kaiko chỉ ra biến động thị trường gần đây làm ví dụ rõ ràng. Tháng 10 vừa qua, một đợt bán tháo crypto mạnh đã xóa hơn 19 tỷ USD vị thế futures. Sự kiện này cho thấy tốc độ lan truyền của các thanh lý dây chuyền. Trong thời điểm đó, một số token niêm yết trên Binance xuất hiện lệch giá. Nhiều nhà giao dịch cũng báo cáo gặp sự cố truy cập. Binance sau đó cho biết sẽ bồi thường cho người dùng bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, vụ việc vẫn đặt ra nhiều câu hỏi mới.

Kaiko nhấn mạnh rằng khi biến động tăng cao, phụ thuộc nhiều vào một sàn có thể biến vấn đề cục bộ thành gián đoạn toàn thị trường. Một sự cố kỹ thuật, hành động pháp lý hay trục trặc vận hành tại một sàn chiếm ưu thế có thể ảnh hưởng lan rộng đến giá, thanh khoản và niềm tin. Rủi ro này không chỉ là lý thuyết. Sự sụp đổ của FTX năm 2022 cho thấy thất bại tập trung có thể kéo cả thị trường đi xuống. Bitcoin và các altcoin lớn giảm mạnh, nhiều công ty theo FTX phá sản. Kaiko lập luận rằng mức tập trung cực đoan làm tăng khả năng xảy ra các phản ứng dây chuyền tương tự.

Bất định pháp lý và quy định gia tăng áp lực

Báo cáo cũng nhấn mạnh vị thế pháp lý của Binance là mối quan tâm lớn. Kaiko lưu ý rằng Binance chưa được quản lý chính thức tại nhiều khu vực. Sàn cũng chưa có giấy phép MiCA ở Liên minh châu Âu. Tại Mỹ, Binance và nhà sáng lập Changpeng Zhao đã nhận tội vào năm 2023 vì vi phạm luật chống rửa tiền. Sàn đồng ý nộp 4,3 tỷ USD tiền phạt.

Zhao thừa nhận Binance không ngăn chặn được dòng tiền phi pháp đi qua nền tảng. Kaiko cho rằng các rủi ro pháp lý và quy định chưa được giải quyết tạo thêm một lớp bất định. Bất kỳ hành động thực thi hay vấn đề tuân thủ đột ngột nào cũng có thể làm gián đoạn hoạt động. Với quy mô của Binance, tác động sẽ không bị giới hạn.

Binance phản hồi khi cuộc tranh luận trong ngành gia tăng

Bất chấp cảnh báo, một số ý kiến trong ngành có quan điểm cân bằng hơn. Binance đã có gần hai chục giấy phép trên toàn cầu. Gần đây nhất, sàn được cấp phép bởi Abu Dhabi Global Market. Binance khẳng định vẫn liên tục cải thiện tuân thủ và kiểm soát.

CEO CryptoQuant Ki Young Ju bảo vệ thành tích của Binance. Ông cho rằng các sàn đầu tiên hoạt động trong môi trường pháp lý gần như trống. Theo ông, Binance tồn tại trong khi nhiều đối thủ thất bại, giúp sàn xây dựng uy tín theo thời gian. Tuy nhiên, thông điệp của Kaiko rõ ràng: tập trung thanh khoản có thể tăng hiệu quả, nhưng cũng làm gia tăng rủi ro hệ thống. Khi thị trường crypto trưởng thành, ngành cần thanh khoản sâu hơn trên nhiều sàn. Nếu không, cú sốc tiếp theo có thể mạnh hơn dự kiến.