Kaiko: Binance’ın Likidite Hakimiyeti Kriptoda Sistemik Riski Artırıyor

Kripto piyasasında likidite giderek daha fazla yoğunlaşıyor. Araştırma şirketi Kaiko’nun temel uyarısı bu yönde. Kaiko, son raporunda işlem faaliyetlerinin az sayıda merkezi kripto para borsasında toplandığını belirtti. Bu kaymanın merkezinde ise Binance yer alıyor. Verilere göre Binance, hem spot hem de türev piyasalarda açık ara hakim konumda. Borsadaki spot işlem hacmi 15 milyar doların üzerinde. Türevlerdeki maruziyet ise daha da büyük.

Binance’teki açık pozisyon tutarı 27 milyar doları aşıyor. Bu da borsayı kripto piyasasının en büyük risk merkezlerinden biri haline getiriyor. Kaiko, bu düzeydeki yoğunlaşmanın kırılganlık yarattığı uyarısında bulundu. Likidite tek bir noktada toplandığında, şoklar daha hızlı yayılıyor. Sakin piyasalarda bu yapı verimli görünebilir. Ancak stres dönemlerinde, kayıpları tüm sisteme yayarak büyütebiliyor.

Volatilite, Yoğunlaşmayı Bir Risk Çarpanına Dönüştürüyor

Kaiko, yakın dönemdeki piyasa dalgalanmalarını net bir örnek olarak gösterdi. Ekim ayında yaşanan sert kripto satış dalgası, vadeli işlemlerde 19 milyar doların üzerinde pozisyonun tasfiye edilmesine yol açtı. Bu süreç, zincirleme tasfiyelerin ne kadar hızlı yayılabildiğini ortaya koydu. O dönemde Binance’te listelenen bazı token’larda fiyat kopuklukları görüldü. Aynı zamanda bazı yatırımcılar erişim sorunları bildirdi. Binance daha sonra etkilenen kullanıcılara tazminat ödeyeceğini açıkladı. Buna rağmen, yaşananlar yeni soru işaretlerini beraberinde getirdi.

Kaiko’ya göre volatilite yükseldiğinde, tek bir borsaya aşırı bağımlılık yerel sorunları piyasa geneline yayılan aksaklıklara dönüştürebiliyor. Hakim bir platformda yaşanabilecek teknik bir kesinti, hukuki bir adım ya da operasyonel bir sorun; fiyatlar, likidite ve güven üzerinde zincirleme etki yaratabilir. Bu risk teorik değil. 2022’de FTX’in çöküşü, merkezi bir başarısızlığın tüm piyasayı nasıl aşağı çekebildiğini gösterdi. Bitcoin ve büyük altcoin’lerde sert satışlar yaşandı. Birçok şirket FTX’in ardından iflas etti. Kaiko, aşırı yoğunlaşmanın benzer zincirleme reaksiyonların olasılığını artırdığını savunuyor.

Düzenleyici ve Hukuki Belirsizlik Baskıyı Artırıyor

Raporda, Binance’ın düzenleyici konumu da önemli bir risk başlığı olarak öne çıktı. Kaiko, Binance’ın birçok yargı alanında resmi olarak düzenlenmediğine dikkat çekti. Ayrıca Avrupa Birliği’nde henüz MiCA lisansına sahip değil. ABD’de ise Binance ve kurucusu Changpeng Zhao, kara para aklamayla mücadele yasalarının ihlalini kabul etti. 2023 yılında borsa, 4,3 milyar dolarlık cezayı ödemeyi kabul etti.

Zhao, Binance’ın yasa dışı fonların platformdan geçmesini engellemekte başarısız olduğunu kabul etti. Kaiko, çözüme kavuşmamış bu hukuki ve düzenleyici risklerin ek bir belirsizlik yarattığını belirtti. Ani bir yaptırım ya da uyum sorunu, operasyonları aksatabilir. Binance’ın ölçeği düşünüldüğünde, etkinin sınırlı kalması beklenmez.

Tartışma Büyürken Binance’ten Karşı Hamle

Uyarılara rağmen, sektörde daha dengeli bir bakış sunan görüşler de var. Binance, dünya genelinde yaklaşık iki düzine lisans almış durumda. Son olarak Abu Dhabi Global Market’ten onay aldı. Borsa, uyum ve kontrol mekanizmalarını geliştirmeyi sürdürdüğünü söylüyor.

CryptoQuant CEO’su Ki Young Ju da Binance’ın sicilini savundu. Ju’ya göre, erken dönem kripto para borsaları düzenleyici bir boşlukta faaliyet gösterdi. Binance birçok rakibi ayakta kalamazken hayatta kaldı ve zamanla güven kazandı. Ancak Kaiko’nun mesajı net: Likidite yoğunlaşması verimliliği artırabilir. Buna karşın sistemik riski de büyütür. Kripto piyasası olgunlaştıkça, likiditenin daha fazla platforma yayılması gerekebilir. Aksi halde bir sonraki şok, beklenenden daha sert hissedilebilir.